Tại sao người bị béo phì có nguy cơ gan nhiễm mỡ cao?

Béo phì là nguyên nhân hàng đầu gây gan nhiễm mỡ không do rượu. Tìm hiểu cơ chế, nguy cơ và cách giảm cân hiệu quả để cải thiện gan nhiễm mỡ tại Phòng khám Kim Thuận.

Trong bối cảnh tỷ lệ béo phì ngày càng gia tăng trên toàn cầu, bệnh gan nhiễm mỡ cũng trở thành một trong những vấn đề sức khỏe đáng báo động. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa béo phì và gan nhiễm mỡ, đặc biệt là gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Vậy tại sao cân nặng dư thừa lại ảnh hưởng trực tiếp đến lá gan của chúng ta? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ cơ chế đằng sau mối quan hệ này và tầm quan trọng của việc kiểm soát cân nặng để bảo vệ sức khỏe gan.

Béo phì - "Kẻ thù thầm lặng" của lá gan

Béo phì không chỉ là một vấn đề về ngoại hình mà còn là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm, trong đó có gan nhiễm mỡ. Theo thống kê, có tới 70-80% người mắc bệnh béo phì bị gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Con số này lên đến 90% ở những người béo phì nghiêm trọng. Điều này cho thấy sự tương quan rõ rệt giữa hai tình trạng này.

Để hiểu rõ hơn về gan nhiễm mỡ là gì, bạn có thể tham khảo bài viết: Gan nhiễm mỡ là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán & điều trị.

Mối liên hệ giữa béo phì và gan nhiễm mỡ diễn ra như thế nào?

Mối quan hệ giữa béo phì và gan nhiễm mỡ phức tạp và liên quan đến nhiều cơ chế sinh học:

- Tăng tích tụ mỡ thừa: Khi cơ thể dư thừa calo do ăn uống quá nhiều và ít vận động, lượng calo dư thừa này sẽ được lưu trữ dưới dạng chất béo. Mặc dù phần lớn mỡ tích tụ ở mô mỡ dưới da và nội tạng (mỡ bụng), nhưng gan cũng là một "kho chứa" quan trọng. Gan sẽ phải làm việc cật lực để chuyển hóa lượng đường và chất béo dư thừa này, dẫn đến sự tích tụ triglyceride bên trong tế bào gan.

- Kháng insulin: Béo phì, đặc biệt là béo phì bụng, thường đi kèm với tình trạng kháng insulin. Đây là khi các tế bào của cơ thể (bao gồm cả tế bào gan) không còn phản ứng hiệu quả với hormone insulin, dẫn đến đường huyết tăng cao. Để bù đắp, tuyến tụy phải sản xuất nhiều insulin hơn. Nồng độ insulin cao liên tục trong máu thúc đẩy quá trình tổng hợp chất béo ở gan và làm giảm quá trình đốt cháy mỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho gan nhiễm mỡ.

- Tình trạng viêm mạn tính: Mô mỡ thừa, đặc biệt là mỡ nội tạng, không chỉ là nơi lưu trữ năng lượng mà còn là một cơ quan nội tiết, giải phóng các chất gây viêm (cytokines) vào máu. Tình trạng viêm toàn thân này có thể lan đến gan, gây tổn thương và viêm các tế bào gan, đẩy nhanh quá trình tích tụ mỡ và tiến triển từ gan nhiễm mỡ đơn thuần sang viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH).

- Rối loạn chuyển hóa lipid: Béo phì thường đi kèm với rối loạn mỡ máu, với mức triglyceride và cholesterol xấu (LDL-C) cao, đồng thời cholesterol tốt (HDL-C) thấp. Những rối loạn này trực tiếp góp phần vào việc tăng tích tụ mỡ trong gan.

Nguy cơ biến chứng từ béo phì và gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ nếu không được kiểm soát có thể tiến triển qua các mức độ (Gan nhiễm mỡ độ 1, độ 2, độ 3 khác nhau như thế nào?) và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm:

• Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH): Tình trạng viêm và tổn thương tế bào gan, có thể gây ra triệu chứng như mệt mỏi, đau tức hạ sườn phải.

• Xơ gan: Nếu NASH tiến triển, các tế bào gan bị tổn thương sẽ hình thành mô sẹo vĩnh viễn, làm cứng gan và suy giảm chức năng gan nghiêm trọng.

• Ung thư gan: Người bị xơ gan do NAFLD/NASH có nguy cơ cao phát triển ung thư biểu mô tế bào gan.

Để hiểu rõ hơn về mức độ nguy hiểm, bạn có thể tham khảo các bài viết: Biến chứng nguy hiểm của gan nhiễm mỡ: Xơ gan, viêm gan mạn và Gan nhiễm mỡ không điều trị có gây ung thư gan không?.

Kiểm soát béo phì - Giải pháp cốt lõi cho gan nhiễm mỡ

Vì béo phì là nguyên nhân chính của gan nhiễm mỡ không do rượu, việc giảm cân và duy trì cân nặng khỏe mạnh là giải pháp hiệu quả nhất để cải thiện tình trạng này.

• Giảm cân từ từ và bền vững: Giảm 7-10% trọng lượng cơ thể có thể giúp giảm đáng kể lượng mỡ trong gan và cải thiện tình trạng viêm. Việc giảm cân quá nhanh (như đã đề cập trong bài viết: Vì sao người gầy vẫn bị gan nhiễm mỡ?) cũng có thể gây hại.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Tập trung vào chế độ ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo lành mạnh. Hạn chế đường, tinh bột tinh chế, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa. Tham khảo thêm: Gan nhiễm mỡ nên ăn gì, kiêng gì? và 10 thực phẩm hỗ trợ cải thiện gan nhiễm mỡ.

• Tăng cường vận động thể chất: Tập thể dục ít nhất 150 phút/tuần với cường độ vừa phải giúp đốt cháy calo, giảm mỡ cơ thể và cải thiện độ nhạy insulin. Xem thêm: Bài tập thể dục phù hợp cho người gan nhiễm mỡ.

• Kiểm soát các bệnh lý liên quan: Điều trị và quản lý tốt tiểu đường, rối loạn mỡ máu, huyết áp cao.

Tầm soát và tư vấn tại Phòng khám Đa khoa Kim Thuận

Nếu bạn đang bị thừa cân, béo phì hoặc có bất kỳ lo lắng nào về nguy cơ gan nhiễm mỡ, việc chủ động thăm khám và tầm soát sức khỏe gan là vô cùng cần thiết.

Phòng khám Đa khoa Kim Thuận cung cấp dịch vụ thăm khám và tầm soát gan nhiễm mỡ toàn diện, giúp bạn:

• Đánh giá chính xác: Thông qua các phương pháp như xét nghiệm máu, siêu âm, FibroScan để xác định tình trạng gan nhiễm mỡ và mức độ tổn thương gan. Để biết thêm chi tiết, tham khảo: Cách phát hiện gan nhiễm mỡ: Nội soi, siêu âm hay xét nghiệm gì?.

• Tư vấn cá nhân hóa: Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa - gan mật giàu kinh nghiệm sẽ đưa ra lời khuyên cụ thể về chế độ ăn uống, tập luyện và phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.

• Hỗ trợ quản lý cân nặng: Cùng bạn xây dựng kế hoạch giảm cân an toàn và hiệu quả, góp phần cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ.

Đừng để béo phì trở thành nguyên nhân hủy hoại lá gan của bạn. Hãy liên hệ với Phòng khám Đa khoa Kim Thuận ngay hôm nay để được tư vấn và bảo vệ sức khỏe gan.

Thông tin liên hệ Phòng khám Đa khoa Kim Thuận:

• Website: phongkhamkimthuan.com

• Facebook: Phòng khám Đa khoa Kim Thuận

• Hotline: 0353 396 199